Trung Quốc là quốc gia sản xuất và tiêu thụ quần áo nhiều hơn bất cứ nơi nào khác trên thế giới. Nhưng khi nói tới việc mua bán quần áo cũ (đã qua sử dụng), đất nước này luôn đứng sau những “người chơi lớn” khác về lĩnh vực thời trang.
Đang xem: Mua bán hàng hiệu đã qua sử dụng
Trong khi các một số nền tảng thời trang second hand nổi tiếng như The RealReal, Thred Up, Depop (các cửa hàng thời trang bán lại những nhãn hàng xa xỉ đã qua sử dụng) khá thành công ở phương Tây trong việc giúp người mua sắm giảm lượng khí thải carbon thời trang, thị trường đồ cũ ở Trung Quốc có phần chững lại do người tiêu dùng lo ngại hàng giả, do văn hóa chung của xã hội thường gắn liền với đồ mới, thậm chí liên quan đến nhiều vấn đề tâm linh, mê tín vì dùng lại quần áo của người khác…
Trên thế giới, các dịch vụ bán lẻ, cho thuê quần áo đã qua sử dụng giúp người mua sắm được sở hữu một tủ quần áo đa dạng. Nhiều tập đoàn lớn chuyên về những thương hiệu xa xỉ như Richemont cũng mua lại các nền tảng hàng hóa second hand. Tuy nhiên, ở quốc gia đông dân nhất thế giới, nhu cầu về quần áo cũ vẫn còn mờ nhạt.
Nhưng theo Xie Xinyan, 24 tuổi, một nhân vật có khá nhiều ảnh hưởng về thời trang tới các bạn trẻ ở Trung Quốc, có hơn một triệu người theo dõi trên Weibo, cho biết: Các cửa hàng bán đồ tái sử dụng có thể sẽ rất hiếm ở Trung Quốc, nhưng bản thân tôi đã chứng kiến sự tăng vọt đáng kể về số lượng của một số cửa hàng cao cấp ở đây đã tự tiếp thị mình mang phong cách “cổ điển” với những sản phẩm quần áo đã qua sử dụng.
Trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại, Xie cho biết, cô bắt đầu quan tâm đến quần áo cũ khi còn là một sinh viên ở Nam Kinh. Thời điểm đó, Trung Quốc hầu như không có bất kỳ cửa hàng quần áo cũ nào. Tuy nhiên, trong 7, 8 năm qua, một số cửa hàng quần áo cũ đã xuất hiện. Theo Xie, mỗi thị trấn lớn ở Trung Quốc đã có ít nhất một hoặc hai cửa hàng quần áo cũ.
Xie cho rằng số người quan tâm tới quần áo đã qua sử dụng ở Trung Quốc tăng lên do những ảnh hưởng của văn hóa dùng đồ cũ ở Nhật Bản. Theo Xie, người Nhật bắt đầu đón nhận khái niệm quần áo cũ trước người Trung Quốc. Dần dần, người Trung Quốc đã học hỏi về điều đó thông qua trao đổi văn hóa. Họ bắt đầu mang hàng từ Nhật Bản sang Trung Quốc, sau đó nhiều người đã bắt đầu áp dụng phong cách này.
Dù Xie tin rằng vấn đề mê tín dị đoan không còn giữ vai trò quan trọng trong việc quyết định mọi người mua đồ cũ, nhưng rõ ràng theo truyền thống ở Trung Quốc, quần áo đã qua sử dụng được coi là không tốt. Nhiều điều cấm kỵ xuất hiện quanh những bộ quần áo cũ, vì được cho là của người đã chết. Theo truyền thống của người Trung Quốc, quần áo của người quá cố nên được đốt cháy để có thể đến được với họ ở thế giới bên kia (mặc dù tập tục này đã bị cấm ở nhiều nơi do việc lo ngại ô nhiễm môi trường).
Với Xie, bây giờ mọi người chủ yếu lo lắng về vấn đề vệ sinh. Cô cho biết: “Bố mẹ tôi luôn đặt câu hỏi tại sao tôi lại mua quần áo cũ cho dù nhiều món đồ cũng chẳng rẻ chút nào. Mẹ bảo với số tiền đó, tôi cũng có thể mua được đồ mới, chưa từng qua “tay” ai. Mẹ luôn hỏi tại sao tôi không chịu mua các mặt hàng mới sạch sẽ và hợp vệ sinh hơn”.
Hướng tới thị trường hàng hiệu đã qua sử dụng
Việc tính toán các tác động đến môi trường của ngành thời trang Trung Quốc có thể rất khó khăn, vẫn chưa ngã ngũ trách nhiệm với khí thải thời trang sẽ thuộc về nhà sản xuất hay người tiêu dùng?
Tuy nhiên, với tư cách là một ngành lớn, công nghiệp thời trang ở Trung Quốc tạo ra 20% lượng nước thải và 10% tổng lượng khí thải carbon của thế giới, nhiều hơn cả ngành hàng không và vận chuyển đường biển toàn cầu cộng lại, nhu cầu về thời trang của người tiêu dùng Trung Quốc để lại dấu ấn đáng kể.
Năm 2018, Trung Quốc là nhà xuất khẩu quần áo đã qua sử dụng lớn thứ tư trên thế giới, với phần lớn hàng hóa trị giá 311 triệu USD được chuyển tới châu Phi, nơi quần áo sẽ được bán lại ở các chợ và nhiều khu vực khác. (Riêng Kenya đã tiêu thụ 20% hàng may mặc đã qua sừ dụng ở Trung Quốc – Theo số liệu thương mại của Liên Hợp Quốc). Nhưng ngược lại, Trung Quốc chỉ nhập khẩu dưới 2 triệu USD tiền quần áo cũ, chủ yếu đến từ các thị trường Mỹ, Hàn Quốc và các nước phát triển khác.
Tuy vậy, nhiều công ty khởi nghiệp và những gã khổng lồ công nghệ đều nhận thấy thị trường tiềm năng ở Trung Quốc. Các giao dịch trên Idle Fish của Alibaba, một thị trường trực tuyến đồ đã qua sử dụng cho mọi thứ, từ quần áo đến đồ điện tử, đạt được 100 tỷ nhân dân tệ (14 tỷ USD) vào năm ngoái. Một số các trang bán hàng thời trang khác như Plum và Secoo cũng xuất hiện trong những năm gần đây.
Những chiếc túi hàng hiệu của Louis Vuitton được đặt trên kệ tại Ponhu Luxury, một trong những cửa hàng bán đồ hiệu đã qua sử dụng ngày càng tăng ở thị trường Trung Quốc
Nhưng đó vẫn là một thị trường còn phôi thai. Trong khi một báo cáo năm 2019 của Boston Consulting Group (BCG) dự đoán hàng hóa gia dụng cũ sẽ chiếm 9% tổng doanh số các mặt hàng xa xỉ trên toàn cầu vào năm 2021 thì mặt hàng quần áo cũ chỉ chiếm 2% trong các giao dịch hàng xa xỉ ở Trung Quốc.
Theo báo cáo của BCG, thị trường hàng xa xỉ đã qua sử dụng của Trung Quốc có thể đang “nổi lên ổn định” nhưng “cấu trúc” chưa tốt và các công ty lớn cũng chưa xuất hiện.
Xem thêm: Thông Báo Điểm Chuẩn Đại Học Nguyễn Tất Thành 2015 Chính Xác Nhất
Austin Zhu đang muốn thay đổi điều này. Ông là người đồng sáng lập nền tảng mua bán ký gửi Zhi Er vào năm 2016. Công ty đã chụp ảnh tất cả các mặt hàng có mác hàng hiệu nhưng đã qua sử dụng tại kho hàng ở Thượng Hải trước khi niêm yết chúng trên trang web hoặc cửa hàng và giảm 15% cho mỗi lần bán hàng.
Zhu cho biết: “Các thương hiệu Ý phổ biến nhất trong các mặt hàng của chúng tôi. Nhưng các thương hiệu Mỹ như Coach và Michael Kors cũng rất được ưa chuộng vì giá thấp hơn nhiều so với các thương hiệu châu Âu khác”.
Theo ông Zhu, việc xác minh các sản phẩm là hàng thật là một trong những dịch vụ quan trọng nhất của Zhi Er. Điều này thực ra không có gì đáng ngạc nhiên ở một quốc gia có nhiều tệ nạn hàng giả, dịch vụ tin tức QQ của Tencent cho biết.
Ông Zhu chia sẻ: “Làm thế nào để người dân Trung Quốc có thể tin tưởng vào hàng hóa đắt tiền và có chất lượng cao là bước đầu tiên khuyến khích họ mua đồ cũ. Có thể sau này, chúng tôi sẽ có thêm các loại quần áo rẻ hơn, giống như cách ThredUp ở Hoa Kỳ đã làm với các nhãn bình dân như H&M, Zara, nhưng đó là bước đi thứ hai ở Trung Quốc”.
Nhân viên đang kiểm tra chất lượng túi xách hàng hiệu ký gửi ở Zhi Er
Hiện tại, các sản phẩm thời trang chỉ chiếm 15% doanh số bán hàng được thực hiện trên Zhi Er, túi xách, phụ kiện chiếm số lượng lớn các giao dịch mua hàng. BCG còn phát hiện ra rằng quần áo chỉ chiếm 9% trong các giao dịch mua đồ hàng hiệu cũ ở Trung Quốc vào năm 2018, so sánh với con số 20% ở Pháp và Đức, 17% ở Mỹ (Báo cáo cũng cho biết người tiêu dùng hàng hiệu Trung Quốc quan tâm tới việc bán lại những sản phẩm của họ gấp 5 lần so với việc mua lại đồ cũ).
Động lực thay đổi
Giống như các nền tảng bán hàng hiệu đã qua sử dụng ở phương tây mà người tiêu dùng chủ yếu là các thanh niên thế hệ Z, thị trường mua bán hàng xa xỉ đã qua sử dụng đã được thúc đẩy bởi các thế hệ sinh từ những năm 80 đến 90. Liu Mengyuan, người sáng lập, giám đốc điều hành của dịch vụ Ycloset, chuyên mua bán và cho thuê quần áo hàng hiệu đã qua sử dụng cho biết công ty của cô cũng đang nhắm tới những người tiêu dùng trẻ này.
Thành lập vào năm 2015 và hiện có hơn 15 triệu người dùng, Ycloset cho phép người đăng ký thuê tối đa 5 món quần áo hoặc phụ kiện mỗi tháng. Sau khi dùng thử, người dùng sẽ trả phí thuê cố định là 499 nhân dân tệ (72 USD) mỗi tháng. Trong thời gian thuê dùng, nếu khách hàng thích sản phẩm, họ có thể đăng ký mua hẳn hoặc đơn giản là trả lại quần áo nếu không còn thích nữa.
Ngoài vệc giúp giảm tiêu thụ các mặt hàng mới, Liu nói rằng Ycloset sử dụng túi vải, không phải túi nilon để gửi và nhận quần áo. 80% lượng nước sử dụng để giặt quần áo của công ty được tái chế. Liu cho biết: “Tôi nghĩ rằng có 3 lý do thuyết phục khách hàng chọn cách thuê quần áo. Thứ nhất, tủ quần áo sẽ đa dạng nhiều loại mẫu mã. Thứ hai, khách hàng sẽ không gặp rắc rối với việc phải đóng gói quần áo khi di chuyển hoặc đi du lịch. Thứ ba, không gian tủ quần áo của họ luôn được giải phóng”.
Tại một số thị trường phương Tây, có bằng chứng cho thấy người tiêu dùng đồ cũ và đồ cho thuê thường bị thúc đẩy hơn bởi những lo lắng về môi trường. Hơn 70% người sử dụng dịch vụ “cố gắng mua sắm một cách có đạo đức”, 57% trong số những người này nói rằng tác động của môi trường là mối quan tâm lớn nhất với họ.
Cơ sở Ycloset, nơi có các món đồ hàng hiệu đang được sắp xếp và chuẩn bị cho thuê
Còn Zhu thẳng thắn nói về động lực chính của khách hàng trước các nhãn thời trang hàng hiệu đã qua sử dụng: “Đó là khả năng chi trả. Các món thời trang hàng hiệu đã qua sử dụng thường rẻ hơn so với giá bán lẻ ban đầu từ 10% đến 30%. Tôi nghĩ mọi người cũng lo ngại về môi trường, nhưng tôi lại không nghĩ đó là lý do chính khiến người người tiêu dùng sử dụng các ứng dụng mua bán đồ cũ hoặc tìm đến thị trường đồ cũ”.
Zhu cho biết số lượng giao dịch trên ứng dụng mua bán của công ty anh đang tăng 25% đến 30% mỗi tháng. Anh cũng tin rằng Covid-19 là cơ hội để phát triển hơn nữa thị trường đồ cũ. Theo Zhu, coronavirus khiến mọi người không dễ đạt được thứ họ muốn. Người tiêu dùng ngày càng khó khăn mua đồ hiệu ở nước ngoài. Và vì vậy, mọi người đang tìm cách mua đồ hiệu cũ ở Trung Quốc. Chợ đồ cũ là một trong những lựa chọn tốt nhất cho những đối tượng này.
Còn theo nhân vật có ảnh hưởng lớn tới giới trẻ về thời trang ở Trung Quốc Xie Xinyan , cô đang lạc quan về động lực mua sắm đồ cũ của người Trung Quốc. Xie cho biết: “Một trong những lý do khiến mọi người tìm đến quần áo đã qua sử dụng vì nó đã được tái chế và thân thiện với môi trường. Khi tôi trẻ hơn bây giờ, tôi đã không bao giờ nghĩ về tuổi thọ quần áo. Tôi chỉ quan tâm đến kiểu dáng. Nhưng giờ đây, tôi nghĩ về cách tôi mặc nhiều hơn. Trước khi mua một sản phẩm nào đó, tôi sẽ hình dung xem tôi có mặc nó thường xuyên và sử dụng nó nhiều không để cân nhắc và quyết định một cách hợp lý nhất”.